We horen en gebruiken de hele dag allerlei talen, soms zelfs binnen één gesprek of zin. Dat switchen tussen talen wordt ook wel codewisselen genoemd en kan tussen allerlei verschillende talen plaatsvinden. ‘Er is al best wat onderzoek gedaan naar het horen van zulke wisselingen,’ vertelt onderzoeker Sybren Spit, ‘maar over het produceren ervan is nog maar weinig bekend. Hoeveel moeite kost het om zo’n wisseling te maken als je praat, of als je zingt? En zijn bepaalde soorten wisselingen moeilijker dan andere? Daar willen we graag meer over te weten komen.’

In hun onderzoek Ameezing Karaoke laten de taalkundigen steeds twee festivalgangers tegen elkaar strijden in een karaokewedstrijd. De deelnemers zingen hetzelfde nummer – in twee aparte ruimtes, zodat ze elkaar niet afleiden – en proberen het lied zo goed mogelijk ten gehore te brengen. Degene die dat het beste doet, is de winnaar. Maar de tekst is anders dan mensen gewend zijn, vertelt Spit: ‘In plaats van helemaal Nederlandstalig, zijn delen van de tekst in het Engels. De deelnemers moeten dus steeds switchen tussen twee talen. Wij houden intussen bij hoe goed ze dat afgaat.’

Nederlandstalige klassiekers

Alle liedjes zijn Nederlandstalige klassiekers – denk bijvoorbeeld aan Brabant, Ademnood en Het regent zonnestralen. ‘Door nummers te gebruiken die mensen goed kennen, kunnen we zo goed mogelijk onderzoeken hoeveel moeite mensen hebben met de codewisselingen,’ legt Spit uit. ‘En het zijn ook allemaal liedjes die een refrein hebben dat een paar keer terugkomt. Zo kunnen we de deelnemers bijvoorbeeld één refrein deels in het Engels laten zingen, en een ander refrein helemaal in het Nederlands. Daardoor kunnen we per persoon goed nagaan wat het effect van de codewisselingen is.’

De deelnemers vullen vooraf ook een korte vragenlijst in over hoe fit ze zich voelen en welke andere talen ze regelmatig gebruiken. Spit: ‘We zijn bijvoorbeeld benieuwd of mensen die vaak meerdere talen spreken, beter zijn in het maken van codewisselingen. We vermoeden dat dat zo is.’ De onderzoekers hopen tijdens het festival veel data te verzamelen: hun karaokebar is drie dagen lang, acht uur per dag geopend.

Het onderzoek Ameezing Karaoke maakt deel uit van Lowlands Science, het wetenschapsprogramma van Lowlands.