Het werk was professioneel én persoonlijk. Ik heb zelf ooit in opvanglocaties gewoond en geslapen op dezelfde soort bedden. Tijdens deze stage ging ik voor het eerst terug naar asielzoekerscentra sinds ik zelf asiel had gekregen. Het voelde gek om daar weer binnen te stappen na zo’n lange tijd. Dat gevoel zal ik nooit vergeten. 

Mijn rol 

Mijn stage bestond uit verschillende soorten werk, afhankelijk van de dag. 

Een belangrijk onderdeel van mijn stage was het coördineren van het Lampionnetwerk: een groep organisaties die zich inzet voor toegankelijke gezondheidszorg voor mensen zonder verblijfsvergunning. Ik was het eerste aanspreekpunt, plande bijeenkomsten, deelde updates, volgde nieuw beleid en hielp mee met het organiseren van het jaarlijkse evenement op de Dag van de Mensenrechten. 

De meeste tijd ging naar mijn onderzoeksproject. Op kantoor bereidde ik onderzoeken voor, zoals interview- en focusgroepvragen. Ik nam contact op met locatiemanagers van asielzoekerscentra om bezoeken te regelen. Dit was allemaal ter voorbereiding op het veldwerk. 

Veldwerk doen 

Tijdens het veldwerk bezocht ik asielzoekerscentra op verschillende, vaak afgelegen, plekken in Nederland. Samen met mijn team sprak ik met mensen die in tijdelijke opvang woonden. We vroegen hen naar hun dagelijks leven, met wie ze woonden, hoe zij hun tijd doorbrachten en wat er gebeurde wanneer ze ziek waren en een dokter nodig hadden. We wilden echte verhalen horen over het leven in opvanglocaties en toegang tot zorg. 

We gebruikten onder andere focusgroepen, waarbij mensen samen in gesprek gaan over hun ervaringen. Ik hielp bij het leiden van interviews en focusgroepen. Na het veldwerk analyseerde ik alle informatie met behulp van het analysetool ATLAS.ti. De resultaten zijn later gepubliceerd in een rapport van Dokters van de Wereld, Pharos en het Rode Kruis. 

Uitdagingen 

Soms ging het anders dan gepland. Een keer hadden we een focusgroep voorbereid voor negen mensen, maar kwamen er maar drie opdagen. Ik moest snel schakelen en besloot individuele interviews te doen. Uiteindelijk werkte dat goed, want de gesprekken werden persoonlijker en gedetailleerder. 
 

Wat ik leerde 

Deze stage heeft me veel geleerd. Ik werd beter in onderzoek doen en in schrijven, niet alleen voor de universiteit, maar ook voor mensen die in beleid werken. Ik ontwikkelde organisatorische vaardigheden, leerde grote projecten plannen en samenwerken met verschillende organisaties. 

Maar ik leerde ook over de emotionele en ethische kant van onderzoek doen in opvangcontexten. Mijn studies sociologie hielpen me te begrijpen wat ik zag in de centra. In de lessen heb ik geleerd dat regels en wetten niet alleen woorden op papier zijn: ze bepalen hoe mensen hun dagelijks leven ervaren.

Ook publieke verhalen en media beïnvloeden wie de samenleving als ‘waardig’ ziet om hulp te krijgen. Zelfs organisaties die willen helpen, werken binnen systemen waar macht en geld een rol spelen. Zo werd voor mij duidelijk dat sommige mensen alsnog geen toegang hebben tot goede zorg, zelfs als het systeem op papier inclusief lijkt. 

De link met sociologie 

Mijn sociologietraining leerde me luisteren voorbij de woorden, patronen herkennen en begrijpen hoe individuele ervaringen beïnvloed worden door wetten en grotere systemen zoals migratiebeleid.  

Ik dacht veel na over labels zoals vluchteling en migrant. Die lijken misschien neutraal, maar zijn verbonden met ras en herkomst, en hebben invloed op hoe mensen worden behandeld. Tijdens mijn stage zag ik bijvoorbeeld een duidelijk verschil in hoe Oekraïense vluchtelingen en niet-witte vluchtelingen werden behandeld. Dat liet zien dat de categorie ‘vluchteling’ niet neutraal is, maar gevormd wordt door sociale dynamieken. 

Mijn positie als onderzoeker 

Als socioloog in opleiding dacht ik ook veel na over mijn eigen positie en hoe ik zelf in de wereld sta, wat we in de sociologie positionaliteit noemen. Daarmee moet je ook rekening houden in je onderzoek. Mijn eigen geschiedenis hielp me machtsverschillen te zien die niet altijd zichtbaar zijn: wie het woord krijgt, wie voor anderen spreekt, en hoe organisaties soms doen alsof oneerlijke situaties normaal zijn. 

Het was soms moeilijk om de balans te vinden. Ik voelde me dichtbij de mensen en hun verhalen, maar moest ook afstand houden om kritisch te kunnen reflecteren. Dat was niet eenvoudig, maar het maakte me wel een betere onderzoeker. 

Open deuren 

Ik ben trots op hoe ik mijn keuzeruimte in mijn bachelor heb besteed. De onderzoekservaring die ik tijdens mijn stage opdeed, gaf me kansen om als onderzoeksassistant te werken aan verschillende projecten, onder andere op het gebied van migratie, asiel en andere thema’s binnen sociaal onderzoek.