Wie ben ik en wat doe ik?

Als BA Ed 2e graad leraar Nederlandse Gebarentaal (NGT) ben ik sinds 1995 werkzaam aan de afdeling Faculteit van de Geesteswetenschappen Universiteit van Amsterdam. Ik ben in 2001 afgestudeerd als Bachelor of Education aan de HBO opleding leraar Nederlandse Gebarentaal in Utrecht en ik maakte deel uit van de pilot groep van de in 1997 opgerichte opleiding. 
Op dit moment werk ik drie dagen per week op de UvA

Ik verzorg de colleges:
- in het 1e semester 2022-2023 (taalverwerving 1, 2 en 5),
- in het 2e semester 2022-2023 (taalverwerving 3,4 en 6)

Zie link: Bachelor's Sign Language Linguistics (Linguistics) - University of Amsterdam (uva.nl)   

Hiernaast ben ik de secretaris van het bestuur van de Levende Talen/ sectie Nederlandse Gebarentaal.
Ons doel is om de professionaliteit van het vak Nederlandse Gebarentaal leraar te waarborgen. 
Zie link Levende Talen/ sectie Gebarentaal: Levende Talen sectie Gebarentaal (levendetalenngt.nl)

SignLab Amsterdam is een in 2021 onderzoekslab aan de Universiteit van Amsterdam opgericht. Bij het SignLab Amsterdam streven we naar diepere inzichten in gebarentaalgrammatica en gebruiken we deze inzichten om machinevertalingstools te ontwikkelen die zinnen uit het Nederlands of Engels kunnen vertalen naar Gebarentaal van Nederland (NGT), weergegeven door middel van geanimeerde avatars.
Meer informatie is te vinden op de website van het SignLab: https://www.signlab-amsterdam.nl/

Computers zijn de laatste jaren behoorlijk goed geworden in het herkennen en genereren van spraak. Veel mensen en organisaties maken hier inmiddels gebruik van, maar niet iedereen kan ervan mee profiteren. Dit geldt met name voor mensen met gehoorverlies. Zij hebben beperkt toegang tot spraak, afhankelijk van de mate van gehoorverlies. Dove mensen gebruiken vaak gebarentaal in plaats van spraak om te communiceren. Er zijn veel verschillende gebarentalen in de wereld. De Nederlandse gebarentaal (NGT) is vorig jaar wettelijk erkend als één van de officiële talen van ons land.

Zouden we computers ook kunnen leren om gebarentaal te herkennen en te genereren? Het SignLab van de Universiteit van Amsterdam doet hier onderzoek naar. De afgelopen maanden is er bijvoorbeeld samen met NS, het Nederlands Gebarencentrum en de Hogeschool Utrecht gewerkt aan een zogenaamde avatar — een virtueel personage — die omroepberichten van NS weergeeft in NGT. Dit is een behoorlijke uitdaging en het huidige prototype is zeker nog niet goed genoeg om in de praktijk ingezet te worden. Maar er zijn wel belangrijke stappen gezet. Hoe lang het nog gaat duren is moeilijk te zeggen, maar het lijkt mogelijk dat reisinformatie van NS in de toekomst net zo toegankelijk gemaakt kan worden voor dove als voor horende treinreizigers.

Voor dit type onderzoek is samenwerking tussen onderzoekers met verschillende achtergronden en expertises heel belangrijk. Het team dat de afgelopen maanden gewerkt heeft aan de NS avatar bestaat uit drie dove onderzoekers met expertise op het gebied van gebarentaalwetenschap en dovencultuur, één horende taalkundige, en twee masterstudenten kunstmatige intelligentie.

Marijke Scheffener is zelf doof en werk binnen het SignLab als onderzoeksassistente. Ze bevestigt dat een avatar van belang is voor dove mensen, zodat bijvoorbeeld reisinformatie in de trein toegankelijk is voor iedereen. Ze benoemt echter ook wat uitdagingen bij het omzetten van geschreven Nederlands naar NGT, omdat de twee erg van elkaar kunnen verschillen. Zo moet je in een gebaarde vraagzin altijd je wenkbrauwen optrekken, maar een geschreven zin bevat geen intonatie waaraan je kunt herkennen dat het om een vraagzin gaat. Ook heeft NGT een andere zinsstructuur dan het Nederlands. Verder heeft het Nederlands voor sommige concepten één woord, terwijl er in NGT meerdere gebaren voor zijn, en vice versa. Bijvoorbeeld voor “sturen” zijn er twee gebaren in NGT: het gebaar in de zin “ik stuur een brief” is anders dan het gebaar in de zin “ik stuur jou naar de bakker”.
“Dat is wel spannend”, voegt Marijke toe, “Maar ik denk dat de avatar een mooi toekomstbeeld is: iedereen kan dan uit meer mogelijkheden kiezen. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de uitkomsten van dit project, al denk ik ook dat de ontwikkelingen nog na dit project door zullen lopen. Wie weet hoe het er over tien jaar uitziet!”

Samengesteld gebaar

eerste gebaar:
De wijsvinger gaat  van links naar rechts, onder de mond, over de kin.

tweede gebaar:
Met een geldhand, wrijft de wijsvinger langs de duim.

Zie hieronder de afbeelding:

Dove mensen hebben ook recht op informatie

zie de bijlage van de krant.